Versteend hout is zoals hierboven gezegd een fossiele afdruk van de boom of plant. Het proces van het verstenen of fossiliseren kan meerdere miljoenen jaren duren.
Het verstenen van een boom of een plant gebeurt in een afgesloten omgeving. Vaak bevind zich dit onder bijvoorbeeld modder of vulkanische as, ook wel sediment genoemd. Het ontstaan van versteend hout gebeurt doordat de boom of plant langzaam vergaat en water met mineralen de plaats hiervan inneemt. Omdat de boom onder het sediment ligt gebeurt dit vergaan vele malen langzamer dan normaal. Kwarts is over het algemeen het mineraal wat voor de verstening zorgt. In het geval van een vulkanische activiteit, zoals in Indonesië, komt deze kwarts voor een groot gedeelte uit de vulkanische as. Deze kwarts lost op in het hete, thermische water en neemt langzaam de plaats van de boom in. Je hebt dus eigenlijk een gemineraliseerde afdruk van de plaats waar de boom of plant lag.